Bij het ontwikkelen van jouw merk en jouw onderneming zijn er verschillende rechten die van toepassingen kunnen zijn. Maar welke rechten zijn er nou allemaal en op welke manier krijg je ermee te maken. Op deze vragen ga ik proberen een antwoord te geven. Zodat ook jij zonder kleerscheuren door dit, voor velen, juridische nachtmerrie heen wanen.
Inhoudsopgave
Auteursrecht
Om te beginnen auteursrecht, misschien wel beter bekend als ‘copyright’. Iets wat iedereen wel eens tegenkomt in het dagelijks leven met dit tekentje ‘©‘. Maar wat is auteursrecht nou eigenlijk? Auteursrecht is iets wat jij kan krijgen op iets wat je creëert. Dus stel jij maakt voor iemand een aantal foto’s. Op die foto’s heb jij dan auteursrecht. Maak jij samen met 1 of meerdere mensen iets, bijvoorbeeld een liedje, dan hebben jullie daar allemaal auteursrecht op.
Is er dan iemand anders die jullie liedje gaat uitvoeren, met jullie toestemming, dan is er sprake van naburig recht. Zij hebben dan ‘naburige’ rechten op hun creatieve uitvoeringen.
Nu denk je misschien: “Dat is allemaal mooi en aardig, maar wanneer krijg ik dit?“. Bij auteursrechten is dit heel makkelijk. Zodra jij iets maakt wat te horen of te zien is heb jij daar auteursrecht op. Ongeacht hoe mooi of lelijk het werk is. Het enige wat hier belangrijk is, is dat het van jou is en je dit kunt bewijzen. Het moet dus niet gekopieerd werk van een ander zijn.
Waar kun je auteursrecht op hebben? Auteursrechten kun je in principe op alles hebben. De enige eis is dat andere het kunnen horen of zien. Dus er is geen auteursrecht op iets wat alleen jij kunt horen of zien. Zodra het origineel is en dus een origineel karakter heeft krijg je auteursrecht. Bijvoorbeeld: gedichten, apps, software, films, foto’s, liedjes, websites, beeldende kunst, romans en veel meer.
Tot hoelang is jouw werk beschermt? Auteursrechten zijn geldig tot 70 jaar na de dood van de maker, of 70 jaar na de opname. Dus van de bescherming kun je waarschijnlijk wel je hele leven van genieten. Meestal is het tot 70 jaar na de dood van de maker geldig. Behalve als het gaat om een rechtspersoon dan geldt 70 jaar na de eerste openbaring. Wanneer de maker komt te overlijden gaan de rechten over op de nabestaande. Daarom zijn klassiekers van Bach niet beschermd en moderne artiesten wel.
Nu is het niet zo dat je nooit iets van een ander mag gebruiken. Iemand mag wel jouw werk gebruiken, met auteursrecht, als dit voor privé doeleinden zijn. Verder is er een uitzonderingsregel voor onderwijs. In lessen mag dus gewoon jouw werk getoond worden.
Merkenrecht
Vervolgens hebben we merkenrecht, misschien iets waar je wat minder van weet. Merkenrecht is namelijk niet iets wat voor jou als individu werkt. Het geldt namelijk voor jouw business en om bepaalde delen hiervan te beschermen. Dit is bijvoorbeeld waarom je niet je nieuwe product Coca-Cola mag noemen.
Behalve dat je bedrijfsnaam beschermt is, is ook werk hieromheen beschermt. Zo is de bekende kleur groen van Starbucks beschermd en het vogeltje van Twitter. Dus behalve de naam kan ook het logo of een kenmerkende kleur beschermd worden door het merkenrecht. Wat verder nog beschermd kan worden is de vorm van de verpakking. Neem bijvoorbeeld het Redbull blikje. Allemaal vormen waar merkenrecht jouw product of branche kan beschermen.
Wat kan je nu met een merkenrecht? Zoals benoemd beschermd het merkenrecht dus jouw merk. Dit zorgt ervoor dat andere ondernemers je merk niet kunnen gebruiken, namaken of misbruiken. Jouw merk kan 1 of meerdere onderdelen van de volgende lijst zijn:
- Jouw logo
- Jouw bedrijfsnaam
- Kenmerkende kleur
- Kenmerkende klank
- Vorm van Jouw product
Wat wel belangrijk is voor het verkrijgen van merkenrecht is dat je merk onderscheidend genoeg is. Jouw merk mag dus niet lijken op het merk van iemand anders. Daarnaast moet je merk iets zijn wat uniek is. Dus merkenrecht op het woord ‘bloemist’ zul je niet krijgen.
Dus, hoe kom je nou aan dit merkenrecht? Merkenrecht krijg je in tegenstelling tot auteursrecht niet vanzelf. Als jij je merk wilt beschermen heb je 3 opties. Dit zijn: nationaal, internationaal of binnen de Europese Unie. Nou is het zo dat je niet alleen binnen Nederland je merk kunt beschermen. Nederland valt namelijk onder het Benelux merkenrecht. Dus krijg je in Nederland een merk dan geldt dit ook in België en Luxemburg. Je merk kun je registreren bij Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BOIP).
Reclamerecht
Reclamerecht. Gaat over reclames toch? Je zou denken van wel, maar in dit geval vertelt de naam niet het hele verhaal. Het recht van reclame, ook wel bekend als ‘reclamerecht’, heeft verder niets te maken met de reclames die je op tv of of op websites ziet. Het heeft te maken met het verkoop van goederen. Want als jij, of je nou particulier of ondernemer bent, goederen verkoopt neem je een risico.
Het kan namelijk voorkomen dat de koopprijs van een product niet betaald wordt. Waarna jij vervolgens zonder goederen en zonder geld komt te zitten. Om dit te verhelpen kan reclamerecht jou helpen.
Dus, wat houd dit nou precies voor mij in? Wat het reclamerecht eigenlijk inhoud is de bevoegdheid om niet betaalde roerende goederen terug te vorderen. Roerende goederen zijn goederen die kunnen bewegen, dus geen huizen. Daarnaast gaat het alleen om niet registergoederen. Dus goederen waarbij de aankoop niet in een openbaar register staat. Dit betekend dat wanneer iemand niet betaald voor de goederen die jij hebt geleverd, jij de goederen weer kunt terugeisen.
“Laws grind the poor, and rich men rule the law.”
OLIVER GOLDSMITH
Portretrecht
Portretrecht, iets waar de naam meer vertelt dan bij reclamerecht. Maar wat is portretrecht nou eigenlijk. Portretrecht is van toepassingen als jij op een foto staat, als jij op een foto staat afgebeeld kan je je beroepen op ‘portretrecht’. Dit kan dus betekenen dat de foto niet gepubliceerd mag worden. Het geldt overigens niet alleen voor foto’s maar alle soorten afbeeldingen.
Wanneer is er sprake van portretrecht? Er is sprake van portretrecht als iemand herkenbaar is afgebeeld. Hier gaat het niet alleen om de gezichtsuitdrukkingen maar ook een typerende houding of bepaalde kenmerken. Bij portretrecht zijn er twee situaties die voor kunnen komen.
De verschillende soorten zijn, in opdracht gemaakt of niet in opdracht gemaakt. Wanneer het gaat om een opdracht dat is er sowieso toestemming nodig van de desbetreffende. De maker heeft wel auteursrecht, zoals we eerder hebben besproken, maar mag het niet publiceren zonder toestemming.
Wanneer het niet gaat om een opdracht dan het in principe wel gewoon gepubliceerd worden. Tenzij er te maken is met een ‘redelijk belang’ om het niet te laten publiceren. Wat dit precies is wordt vaak door de rechter bepaald.
Privacy
De privacywetgeving, ook wel AVG (Algemene verordening gegevensbescherming) zijn wetten/ rechten gesteld vanuit de EU om persoonsgegevens te beschermen. Maar wat zijn deze gegevens nou precies? En wat heb jij er mee te maken. AVG zijn regels waar veel bedrijven het tegenwoordig nog moeilijk mee hebben, maar vaak is dit helemaal niet nodig.
Laten we beginnen met waar AVG nou precies over gaat. Het gaat dus om de bescherming van persoonsgegevens. Dit zijn gegevens die het mogelijk maken om een ‘natuurlijk persoon’ te identificeren. Waar een natuurlijk persoon dan slaat op een wandelend, lopend, levend iemand. Deze gegevens kunnen van alles zijn: e-mailadres, locatiegegevens, naam, klantnummer, identificatienummer, foto’s, telefoonnummers en vele andere. Het gaat dus om alles wat teruggekoppeld kan worden aan een individu.
Als je niet te maken hebt met zulke gegevens dat is het makkelijk en hoef je verder niks te doen. Sla je wel zulke gegevens op dan moet je acties ondernemen om te zorgen dat de gegevens beschermt zijn. Hier gelden een aantal regels voor, de belangrijkste zullen we behandelen.
- De eerste is dat je een reden moet hebben om de gegevens te verzamelen. Dit kan zijn dat het nodig is om een overeenkomst uit te voeren of wanneer je toestemming hebt van de persoon in kwestie. Welke redenen dat precies zijn lees je hier.
- Wanneer het gaat om privacy mag je niet zelf kiezen voor de gebruiker. Dus een vinkje waar de gebruiker beslist over persoonsgegevens mag niet van te voren zijn aangevinkt. Dit principe heet ‘privacy by default’.
- Vervolgens zijn er bepaalde acties die je moet ondernemen zodat het makkelijker is voor klanten om te begrijpen en zodat zij hun rechten kunnen uitoefenen. Zo moet je duidelijk aangegeven in je privacyverklaring wat er precies gebeurt met de gegevens, waar ze voor gebruikt worden en hoelang je ze bewaard. Je klanten hebben bepaalde rechten. Zo hebben zij zeggenschap over hun gegevens. Als zij geen toestemming meer verlenen mag jij de gegevens niet meer bewaren. Is dit iets wat je zelf wilt regelen of door iemand anders, dat lees hier.
Intellectueel eigendom
Dan is er nog een onderwerp die we gaan behandelen en dan weet je al meer over rechten, wetten en verplichtingen dan de gemiddelde ondernemer. Het laatste onderwerp is Intellectueel eigendom (IE). Dit is eigenlijk een verzamelnaam. Hier gaan een aantal wetten/rechten over die slaan op uitgewerkte ideeën. Dat kan muziek, software, teksten, uitvindingen etc. zijn.
Het idee is eigenlijk heel simpel, wanneer jij iets hebt bedacht en op de markt wilt uitbrengen wil je dit graag beschermen. Dit kan met intellectueel eigendom. Dit zijn dus een aantal rechten, deze kun je samen of alleen aanvragen. De rechten zijn: modelrecht, octrooirecht en merkrecht. Hiervan hebben we merkrecht al behandeld. De andere twee rechten gaan over het product zelf. Modelrecht slaat op het design van het product en octrooirecht gaat over de techniek die gebruikt is.
Zo bescherm je jouw idee en kunnen andere bedrijven dit niet zomaar overnemen.
